Na początku czerwca krotoszyńskie Muzeum Regionalne odwiedziła Cristina Maria Benndorf, wnuczka Zygmunta Wieliczki – podporucznika, szefa sztabu VII Okręgu Wojskowego w Ostrowie Wlkp. podczas powstania wielkopolskiego. Pani Christina przyjechała do naszego miasta na zaproszenie Alicji Kryszkiewicz-Świst, która zawodowo i prywatnie zajmuje się historią regionu.

Żona Zygmunta Wieliczki, Irena z domu Szwedzińska, była siostrą Wandy Szwedzińskiej, babci Alicji. Rodzina Szwedzińskich jeszcze przed I wojną światową mieszkała w Dzierżanowie, gdzie ojciec Ireny i Wandy był nauczycielem. W latach 90. ubiegłego wieku do rodziny Kryszkiewiczów przyjechała mama pani Cristiny, Zofia Wieliczka-Benndorf, która w czasie okupacji niemieckiej mieszkała w podkrotoszyńskiej leśniczówce wujostwa. Cristina Benndorf mieszka na stałe w Brazylii, mówi po polsku.

Zygmunt Wieliczka urodził się 25 września 1890 roku w Krakowie, w rodzinie Henryka i Alberty z domu Boglar. W1912 ukończył Szkołę Politechniczną we Lwowie. Podczas I wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej. W listopadzie 1918 przybył do Kołomyi, gdzie zgłosił się do gen. Bolesława Roji – komendanta Krakowa. Podjął wówczas decyzję o wyjeździe do Wielkopolski.

16 listopada Wieliczka dotarł do swojej rodziny w Borku. Podczas powstania wielkopolskiego ppor. Zygmunt Wieliczka pełnił funkcję szefa sztabu VII Okręgu Wojskowego w Ostrowie Wlkp., w skład którego włączono między innymi oddziały powstańcze z obszaru ówczesnego powiatu krotoszyńskiego oraz Sulmierzyc (siły koźmińskie włączono do VI Okręgu Wojskowego w Jarocinie). Sztab VII Okręgu organizował walki na froncie południowym powstania, a tworzące go formacje z czasem połączono w 12 Pułk Strzelców Wielkopolskich, w którego skład wchodziły trzy bataliony: ostrowski (I), krotoszyński (II) i ostrzeszowski (III).

Dzięki publikacjom Zygmunta Wieliczki znany jest przebieg powstania wielkopolskiego, m.in. w naszej okolicy. Najbardziej wartościowym źródłem informacji na ten temat jest wydana w 1932 r. książka „Od Prosny po Rawicz”. Ponadto warte uwagi są także inne jego opracowania z okresu międzywojennego: „Wielkopolska a Prusy w dobie powstania 1918/1919”, „Tło polityczne Powstania Wielkopolskiego 1918/19” i „Szkice i fragmenty z powstania wielkopolskiego 1918/19”, a także – już powojenne: „Prawda a legendy powstania wielkopolskiego 1918-1919” i „Powiat witkowski w okresie rewolucji niemieckiej 1918-1919”.

Na początku II wojny światowej Zygmunt Wieliczka osiadł w Brazylii, dokąd jego żona i dorosłe już dzieci przyjechały po zakończeniu wojny. Tam też zmarł w 1975 r.

OPRAC.(NOVUS)

FOT. www.krotoszyn.pl