W miniony piątek w Zdunach oficjalnie otwarto zrewitalizowaną Starą Kaflarnię. Na uroczystość przybyli przedstawiciele władz gminy, powiatu,  urzędu marszałkowskiego oraz parlamentarzyści. Następnego dnia dla mieszkańców zorganizowano festyn.

W 2015 roku po pożarze na terenie Starej Kaflarni obiekt opustoszał i niszczał. Istniało zagrożenie, że w centrum urokliwego miasta wkrótce będzie stać strasząca swoim widokiem rudera. Dzięki dotacji obiekt został przejęty przez gminę od prywatnego właściciela, a następnie przebudowany. Nadano mu nowe funkcje, umożliwiające dalszą eksploatację dla celów kultury, edukacji i turystyki. Stworzono ponownie ośrodek lokalnej tradycji przemysłu i rzemiosła, przyjazny odbiorcom, w tym osobom z niepełnosprawnościami, wyposażony w nowoczesne urządzenia, a także w instalację fotowoltaiczną.

W ramach przebudowy powstały pomieszczenia dla zdunowskich organizacji pozarządowych, konferencyjne, mieszkalne, wystawiennicze, muzealno-edukacyjne, gastronomiczne, a także sala amfiteatralna do spotkań i warsztatów teatralnych oraz muszla koncertowa. W kaflarni swoją siedzibę będą miały Zdunowski Ośrodek Kultury, Ogólnopolskie Centrum Zdunów Polskich, Cechu Zdunów, Ceramiczne Centrum Rzemiosła Artystycznego, Muzeum Pieca i Kaflarstwa. Na terenie obiektu planowana jest organizacja takich imprez jak Festiwal „Pogranicze Kultur”, wieczory muzyczne czy Święto Chleba. Uczniowie szkoły branżowej będą mieli możliwość kształcenia się w zawodzie zdun. Ponadto funkcjonować będzie plener dla uczniów kaliskiego Liceum Plastycznego i studentów artystycznych uczelni wyższych ze specjalizacją ceramiczną, jak również Międzynarodowy Plener Ceramiczny.

Gmina Zduny na wyremontowanie budynków Starej Kaflarni pozyskała  dofinansowanie w wysokości o 7 161 692,91 zł, z czego 5 560 040,84 zł stanowiła dotacja z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, 741 338,78 zł środki z budżetu państwa, a 860 313,29 zł z Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych. W pomieszczeniach zrewitalizowanej kaflarni mieści się także Kino Społecznościowe, na wyposażenie którego samorząd otrzymał dofinansowanie z Unii Europejskiej w wysokości 123 268,70 zł.

Podczas piątkowej uroczystości dla zaproszonych gości wystąpił Zdunowski Zespół Wokalny. Burmistrz Tomasz Chudy przypomniał historię obiektu oraz omówił przebieg realizacji inwestycji. Kaflarnia w Zdunach powstała w 1858 r. i została założona przez rodzinę Reimannów, którzy przybyli do tego miasta z Milicza. Na początku działalność zakładu ograniczała się do lepienia garnków i donic. W kolejnych latach poszerzono działalność o produkcję kafli szamotowych. Po 1945 r. wszystko zostało znacjonalizowane, później znalazło się w rękach prywatnego właściciela, po czym kaflarnia została odkupiona przez gminę. Obiekt jest uważany za najstarszą kaflarnię w Polsce, być może nawet i w Europie.

– Kaflarnia jest jednym z 26 projektów realizowanych z pieniędzy Unii Europejskiej. Do tej pory otrzymaliśmy na nie 30 mln zł. Jeśli chodzi o środki krajowe, jest to ponad 20 mln zł. W sumie daje to 50 mln zł na inwestycje. Otwieramy dzisiaj zrewitalizowany obiekt po byłym zakładzie produkcyjnym. Budynki zostały zaadaptowane do pełnienia zupełnie innych funkcji. Dzisiejsza scena plenerowa była wiatą, budynek mieszkalny i kino składzikami na surowce potrzebne do produkcji. Wszystko zaczynaliśmy w 2019 r. w zupełnie innym świecie, przed covidem, wojną, drogą energią, drastycznym spadkiem przychodów bieżących samorządów. Ratowaliśmy się dofinansowaniami z Unii Europejskiej. Warto wspomnieć, że z obliczeń Regionalnej Izby Obrachunkowej wynika, iż w 2021 r. mieliśmy najwyższy współczynnik środków z UE w wydatkach w ogóle w Wielkopolsce i siódme miejsce w Polsce! Ludzie z branży wiedzą, jak trudno o taki współczynnik i jaki jest ważny. Ale dzisiaj jest ciężki czas, ostrożniej będziemy kaflarnię rozkręcać, niż zamierzaliśmy. Przyszłość jest niepewna, ale kaflarnia uratowana – zakomunikował włodarz Zdun. Po przecięciu symbolicznej wstęgi wszyscy zwiedzili pomieszczenia kaflarni.

Następnego dnia w obiekcie odbył się festyn z udziałem lokalnych stowarzyszeń i kół gospodyń wiejskich, ze stoiskami gastronomicznymi i lokalnym rękodziełem. Dla dzieci przygotowano atrakcje w postaci animacji, puszczania baniek mydlanych, zabawy z alpakami, malowania warzy, szkolenia z udzielania pierwszej pomocy  czy warsztatów ceramicznych. Cech Zdunów Polskich przygotował pokaz w postaci czystego spalania drewna w piecu. Natomiast na scenie wystąpili przedszkolacy i uczniowie. Gwiazdami wieczoru byli Szymon Tokarski, zespół To All Units oraz Andrzej Sikorowski.

MICHAŁ KOBUSZYŃSKI