13 kwietnia przy Krzyżu Katyńskim na krotoszyńskim cmentarzu odbyła się uroczystość z okazji 83. rocznicy zbrodni katyńskiej. Samorządowcy, uczniowie szkół i liczna grupa mieszkańców uczcili tysiące pomordowanych Polaków w 1940 roku przez oddziały NKWD w okolicach Katynia.

Uroczystość rozpoczął Piotr Mikołajczyk, dyrektor Muzeum Regionalnego im. H. Ławniczaka. O zbrodni katyńskiej opowiedział Antoni Korsak, prezes Towarzystwa Miłośników i Badaczy Ziemi Krotoszyńskiej. Apel ku czci poległych oficerów Wojska Polskiego poprowadził dr Edward Jokiel. Delegacje samorządów, szkół, stowarzyszeń złożyły symboliczne wiązanki kwiatów pod Krzyżem Katyńskim. Odśpiewano hymn państwowy.

Do zbrodni w Katyniu doszło wiosną 1940 roku. Dokonała jej policja polityczna NKWD ówczesnego Związku Radzieckiego. W miejscowościach Kozielsk, Katyń, Ostaszków, Miednoje, Starobielsk i Charków zginęli przedstawiciele wojska i elit intelektualnych. Szacuje się, że z rąk oprawców z NKWD śmierć poniosło około 22 tys. polskich obywateli, w tym ponad 10 tys. oficerów wojska i policji.

Miejscami kaźni Polaków były miejscowości: Katyń – od 3 kwietnia do 12 maja rozstrzelano tam ok. 4400 jeńców z obozu w Kozielsku, Charków – od 5 kwietnia do 12 maja zamordowano tam ok. 3800 jeńców z obozu w Starobielsku, Kalinin (Twer) – od 4 kwietnia do 16 maja przeprowadzono tam egzekucje na ok. 6300 więźniach obozu w Ostaszkowie (głównie policjantach i funkcjonariuszach KOP), Kijów, Charków oraz Chersoń – wymordowano tam 3435 jeńców z tzw. listy ukraińskiej, więzionych we Lwowie, Łucku, Równem, Tarnopolu, Stanisławowie i Drohobyczu. Ciała ukryto w różnych miejscach, w tym w Bykowni. W Mińsku przeprowadzono eksterminację 3870 więźniów z tzw. listy białoruskiej, których przetrzymywano w Białymstoku, Brześciu, Pińsku, Baranowiczach i Wilejkach. Zwłoki pomordowanych ukryto prawdopodobnie w Kuropatach. Z obozów w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie ocalało łącznie 395 polskich oficerów, których wywieziono do obozu w Juchnowie, a potem do obozu NKWD w Griazowcu.

Ofiarami zbrodni katyńskiej byli również krotoszynianie, między innymi żołnierze batalionu zapasowego 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej, który utworzono z nadwyżek mobilizacyjnych i w sile około 1500 żołnierzy wysłano do Ośrodka Zapasowego 25 Dywizji Piechoty w Kielcach.

Lista ofiar sowieckich oprawców (niepełna), które związane były z Ziemią Krotoszyńską, została wyryta na Krzyżu Katyńskim, znajdującym się w kwaterze wojskowej krotoszyńskiego cmentarza parafialnego. Sporządzili ją Helena Kasperska oraz Antoni Korsak, we współpracy z Lidią Ławniczak i rodzinami pomordowanych. Przez wiele lat władze Związku Radzieckiego nie przyznawały się do tej zbrodni. Dopiero w 1990 roku zostały otwarte radzieckie archiwa i wtedy oficjalnie potwierdzono wydanie rozkazu zamordowania polskich oficerów przez Biuro Polityczne Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, na czele której stał Józef Stalin.

MICHAŁ KOBUSZYŃSKI