MATERIAŁ SPONSOROWANY

Lasom przypisuje się duże zdolności magazynowania wody. Badania pokazują, że na terenach o dużej lesistości miesięczne przepływy w ciekach wodnych są bardziej wyrównane niż te poza obszarami leśnymi. Jednak w ostatnich latach coraz częściej mamy do czynienia z długimi okresami suszy.

Las odgrywa bardzo ważną rolę w obiegu wody w przyrodzie. Opady na terenach leśnych są o 10% większe od tych na obszarze otwartym. Korzenie drzew zapobiegają erozji gleby i zamulaniu cieków wodnych. Woda jest zatrzymywana w wierzchnich warstwach gleby, więc nie spływa szybko do rzek. Dzięki temu ograniczone są gwałtowne wezbrania, a w okresach suchych w ciekach dłużej płynie woda.

Drzewa w procesie transpiracji wyparowują duże ilości wody do atmosfery, dzięki czemu pozostaje ona na „rynku lokalnym”. Gdyby nie było roślinności, spłynęłaby ona szybko po powierzchni ziemi do rzek, a z nimi w inne okolice, często powodując tam powodzie. Ocenia się, że zdolność magazynowania wody w ekosystemach zarządzanych przez Lasy Państwowe to 11,5 mld m3, a koszt tej bioretencji jest praktycznie równy 0 zł. Prawie 8 tys. ha krotoszyńskich lasów to lasy wodochronne, głównie chroniące zbiorniki podziemne w okolicach Krotoszyna i Zdun.

Warunki wodne decydują też o stabilnym rozwoju drzewostanów, który jest możliwy jedynie przy stosunkowo niewielkich zmianach poziomu wody. Dużym zagrożeniem dla lasu są zmiany przekraczające tolerancję drzew na brak lub nadmiar wilgoci. W ostatnich latach obserwujemy dużą zmienność opadów atmosferycznych, które są głównym źródłem wody dla naszych lasów. Okresy suszy przeplatają się z deszczowymi. Jednak niedobory występują znacznie częściej. Poziom wody gruntowej obniża się. Stare drzewa, przyzwyczajone do w miarę stabilnych warunków, zaczynają chorować. Z czasem ich osłabienie staje się coraz bardziej widoczne i przeradza się w zamieranie.

Brak wody doskwiera też zwierzętom, zwłaszcza tym związanym z mokradłami. Zanikają miejsca rozrodu płazów i ptactwa wodno-błotnego, zmniejsza się różnorodność biologiczna, a wraz z nią zdolność lasów do obrony przed organizmami szkodliwymi.

Leśnicy dostrzegają ten problem i od kilkunastu lat starają się przeciwdziałać niekorzystnym procesom. Pierwsze środki na poprawę warunków wodnych Lasy Państwowe pozyskały już w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku z funduszu PHARE i od tego czasu stale podejmowane są różnorodne działania ograniczające ubytek wilgoci. Najczęściej stosuje się:

– spowolnienie spływu powierzchniowego, aby wydłużyć czas wsiąkania wody w glebę

– zwiększenie retencji wód powierzchniowych

– ochronę i renaturyzację mokradeł

– zwiększanie zdolności retencyjnych drzewostanów poprzez ich przebudowę i dobór odpowiedniego składu gatunkowego.

Nadleśnictwo Krotoszyn wraz z 16 Nadleśnictwami z terenu Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Poznaniu realizuje projekt „KOMPLEKSOWA RENATURYZACJA MOKRADEŁ ORAZ ODTWARZANIE NATURALNYCH WILGOTNYCH SIEDLISK PRZYRODNICZYCH NA TERENACH OCHRONNYCH REGIONALNEJ DYREKCJI LASÓW PAŃSTWOWYCH W POZNANIU PRZEZ ZWIĘKSZANIE RETENCYJNOŚCI WODNEJ ORAZ SPOWALNIANIE ODPŁYWU WÓD”, dofinansowany w ramach Funduszy Norweskich i EOG. Jedną z głównych korzyści, wynikających z projektu, jest zwiększenie zdolności do magazynowania wody przez lasy, a tym samym zasilenie wód gruntowych i podziemnych. Wpłynie to na poprawę funkcjonowania całego ekosystemu.

Zrealizowane do tej pory inwestycje zachęcają nas do dalszej poprawy warunków wodnych. Wszędzie tam, gdzie zatrzymaliśmy wodę rozwija się bujne życie. Nasze zbiorniki zasiedlane są przez nowe gatunki zwierząt i roślin.

PRZEMYSŁAW ŚWIERBLEWSKI