8 listopada burmistrz Milicza udał się do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów w Warszawie, by złożyć tam wezwanie do zapłaty 7 milionów złotych w związku z nieprzyznaniem gminie środków na rewitalizację terenów po byłych PGR-ach.  Brak rozpatrzenia tego wniosku ma skutkować wystąpieniem na drogę sądową.

Przypomnijmy, że w ramach Rządowego Funduszu „Polski Ład” – Program Inwestycji Strategicznych – PGR o bezzwrotne dofinansowanie realizowanych inwestycji mogły ubiegać się gminy, powiaty, związki międzygminne i związki powiatowo-gminne, na obszarze których funkcjonowały zlikwidowane już Państwowe Gospodarstwa Rolne. Pieniądze z rządowego programu mają na celu poprawienie sytuacji bytowej mieszkańców miejscowości, gdzie likwidacja PGR-ów często prowadziła do degradacji społecznej i ekonomicznej.

W trzeciej edycji naboru przyznano środki na realizację 1885 inwestycji. Pieniądze trafią do blisko 1600 jednostek samorządu terytorialnego. Przyznane dofinansowanie może pokryć maksymalnie 98% kosztów inwestycji, z kolei wkład własny samorządów musi wynieść minimum 2%. Jeśli chodzi o województwo dolnośląskie, do podziału było prawie 343 milionów złotych. Z powiatu milickiego na liście beneficjentów znalazła się tylko gmina Krośnice z kwotą 1 287 720 złotych dofinansowania na budowę bieżni, skoczni w dal i boiska wraz z wyposażeniem. W przypadku pozostałych samorządów, czyli Milicza, Cieszkowa i powiatu, wnioski o dofinansowanie nie zostały uwzględnione.

Miliccy radni i burmistrz zgodnie uznali pominięcie gminy za skandaliczne i niezrozumiałe, ponieważ według danych Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa na obszarze aż 38 obrębów ewidencyjnych znajdowały się PGR-y. W takiej sytuacji ich zdaniem przyznanie środków było zasadne. Jak wskazali, niektóre samorządy otrzymały dofinansowanie, a nie miały na swoim terenie PGR-ów. Rada Miejska w Miliczu wystosowała list do premiera Mateusza Morawieckiego z prośbą o wyjaśnienie powyższej sytuacji. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów wystosowała odpowiedź, która jednak nie ostudziła oburzenia mieszkańców i władz. Strona rządowa argumentuje sytuację faktem, że ilość wniosków w kraju przewyższała kwotę środków przewidzianych na ten program. Oceniała je komisja do spraw wsparcia programu, która przekazała premierowi listę inwestycji rekomendowanych do otrzymania dofinansowania.

Burmistrz Milicza zapowiedział, że w takim wypadku władze gminy wystąpią na drogę sądową, jeśli ich roszczenia nie zostaną spełnione. – Gmina Milicz złożyła wnioski o udzielenie dofinansowania w ramach trzech edycji Programu Inwestycji  Strategicznych (dalej: Program), powołanego uchwałą Rady Ministrów nr 84/2021 z dnia 1 lipca 2021 r. w sprawie ustanowienia Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych. Łącznie Gmina Milicz złożyła 8 wniosków (3 w ramach I edycji, 3 w ramach II edycji i 2 w ramach III edycji). W III edycji programu wnioskodawca złożył dwa wnioski o dofinansowanie, pierwszy o numerze Edycja 3PGR/2021/1151/PolskiLad na kwotę 5 000 000,00 zł, a drugi Edycja 3PGR/2021/4115/PolskiLad na kwotę 2 000 000,00 zł. Żaden z wniosków złożonych w ramach III edycji nie uzyskał dofinansowania, pomimo iż Gmina Milicz jest jedną z gmin, w której jest jeden  z najwyższych współczynników powierzchni gruntów, które były w posiadaniu PGR w stosunku do ogólnej powierzchni gruntów. Na terenie Gminy Milicz funkcjonowały bowiem dwa przedsiębiorstwa: Kombinat Państwowych Gospodarstw Rolnych w Miliczu (jeden z największych zakładów na terenie byłego województwa wrocławskiego), jak również Państwowe Gospodarstwo Rolne Gądkowice. Łącznie na 82 miejscowości Gminy Milicz około połowa to miejscowości,  w których działały (były zlokalizowane) zakłady Państwowych Gospodarstw Rolnych (vide: Opinia Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa z dnia 10 października 2021). Największa liczba gospodarstw rolnych występowała na ziemiach zachodniej i północnej (tzw. ziemie odzyskane), a więc na obszarze, na którym zlokalizowana jest Gmina Milicz. Gmina Milicz jest również gminą, w której na skutek likwidacji PGR wystąpił jeden z najgłębszych w kraju efektów społecznych ww. decyzji, skutkiem czego doszło do wykluczenia społecznego wielu byłych pracowników PGR i ich rodzin. Zgodnie z zapisami regulaminu w trzeciej edycji naboru wniosków o bezzwrotne dofinansowanie realizowanych inwestycji w ramach Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych mogą ubiegać się gminy, powiaty, związki międzygminne i związki powiatowo-gminne, na których funkcjonowały zlikwidowane państwowe przedsiębiorstwa gospodarki rolnej. Podstawowym celem tego działania (III edycji „Polskiego Ładu”) było wsparcie zrównoważonego rozwoju. Podstawową zasadą polityki zrównoważonego rozwoju jest przyznawanie środków/dotacji/ pomocy na rzecz podmiotów, u których dane negatywne zjawisko, którego skutki zamierza się zniwelować (zrównoważyć), występuje najszerzej. Bez wątpienia mając na uwadze wskazany cel i przedstawione dane, Gmina Milicz, jako gmina, w której w około połowie miejscowości występowały zakłady PGR, powinna była zostać objęta wsparciem. Z nieznanych powodów tak się jednak nie stało. Złożone przez Gminę Milicz wnioski o dofinansowanie powinny zostać przyjęte do realizacji (dofinansowania), a odmowa ich przyznania nie ma żadnej podstawy prawnej ani faktycznej. Decyzja o braku przyznania wsparcia jest błędna i tym bardziej dziwi, albowiem wsparcie otrzymały gminy, u których problem objęty wsparciem w ramach III edycji „Polskiego Ładu” nie występował czy występuje marginalnie. Nie sposób zgodzić się również z procedurą (a właściwie jej brakiem) przyznawania środków w ramach niniejszego programu. Brak było szczegółowych kryteriów przyznawania dofinansowania, wag punktowych dla danych kryteriów, określenia priorytetów, co praktycznie oznacza, iż wnioski te nie podlegały obiektywnej ocenie, lecz ocena była dowolna i arbitralna, czym w naszej ocenie naruszone zostały zasady efektywności wykorzystania środków publicznych, gospodarności, celowości. Do tej pory nie znamy powodów nieprzyjęcia do realizacji złożonych przez Gminę Milicz wniosków, jak również powodów, dla których przyznano dofinansowanie innym gminom, pomimo kierowania w tym zakresie do Państwa szczegółowych zapytań. W konsekwencji powyższego Gmina Milicz (w której dany problem jest największy) nie otrzymała (pomimo spełnienia warunków) środków publicznych na likwidację skutków działalności czy likwidacji PGR. Podnieść należy, iż brak procedury odwoławczej, jak również niejasne zasady dystrybucji środków publicznych skutkują też m.in. naruszeniem konstytucyjnej zasady Demokratycznego Państwa Prawa (naruszenie art. 2 Konstytucji), jak również zasady równości (art. 32 Konstytucji). Dochodzona niniejszym wezwaniem kwota stanowi kwotę dofinansowania, o jaką wnioskowała gmina Milicz. Brak przyznania dofinansowania stanowi szkodę (utraconą korzyść – „lucrum cessans”), jaką Gmina Milicz poniosła na skutek działania Prezesa Rady Ministrów, który dokonał w sposób nieprawidłowy dystrybucji tychże środków, nie przyznając ich Gminie Milicz – czytamy w pozwie skierowanym do Prezesa Rady Ministrów, podpisanym przez burmistrza Milicza.

MICHAŁ KOBUSZYŃSKI

FOT. Archiwum Piotra Lecha