MATERIAŁ SPONSOROWANY

Mieszkańcy mają wiele wątpliwości co do słuszności wprowadzania coraz wyższych opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Nic w tym dziwnego. Wszak nikt nie chce płacić coraz więcej za tę samą usługę. W związku z tym spróbujemy wyjaśnić główne przyczyny podwyżek stawek opłat za odbiór odpadów.

Problem rosnących opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dotyczy całej Polski, gmin małych i dużych, wiejskich i miejskich. W roku 2020 ceny te wzrosły o kilkadziesiąt procent. Skoro więc jest to problem ogólnopolski, to znaczy, że większość czynników wpływających na wzrost cen na terenie kraju nie zależy od gmin czy związków międzygminnych. Potwierdza to zresztą wielu ekspertów. – Wzrost opłat za wywóz śmieci to zjawisko absolutnie skandaliczne. W Polsce mamy do czynienia z bezprecedensowym, o ponad 50%, wzrostem cen za wywóz śmieci rok do roku. To jest ewenement na skalę europejską, to podbija nam bardzo inflację – powiedział prof. Adam Glapiński, prezes NBP.

Przyczyn wzrostu cen za zagospodarowanie odpadów jest bardzo wiele, ale jedną z głównych jest niestabilność prawa polskiego oraz stanowienie przepisów rodzących możliwość ograniczania, a nawet likwidowania konkurencyjności na rynku. Poszczególne gminy czy związki międzygminne oczywiście podejmują próby ograniczania wzrostu opłat dla swoich mieszkańców, ale jeśli na szczeblu krajowym nie zostaną wprowadzone zmiany, to ceny nadal będą wzrastać.

Kto ustala ceny za odpady?

Za zorganizowanie gospodarki opadami na terenie gmin należących do Związku Międzygminnego EKO SIÓDEMKA odpowiada – rzecz jasna – ów Związek. Ale stawka opłaty pobieranej od mieszkańców zależy przede wszystkim od wyniku przetargu nieograniczonego na odbiór i zagospodarowanie odpadów. Firma komunalna, która w przetargu zaproponuje najkorzystniejszą cenę, świadczy usługi odbioru i zagospodarowania odpadów od mieszkańców. Rzecz oczywista – cena zaproponowana przez tę firmę wpływa na finalną wysokość opłaty uiszczanej przez mieszkańców.

Związek musi zapłacić określoną kwotę, wynikającą z oferty przetargowej oraz faktury wystawionej przez firmę, która świadczy usługi odbioru i zagospodarowania odpadów. Ta suma musi być później podzielona na mieszkańców terenu Związku, albowiem tylko opłaty pobierane od nich są źródłem finansowania, co wynika z przepisów. A one stanowią, iż za wytworzone i odebrane od mieszkańców odpady muszą płacić właśnie mieszkańcy. Zatem suma opłat musi się równać sumie kosztów! Tak bowiem stanowi prawo.

Dlaczego odpady są coraz droższe?

Po pierwsze – coraz wyższe są ceny zwycięzcy kolejnego przetargu i brak mechanizmów pobudzających konkurencję rynkową. Podwyżka opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi wynika z konieczności dostosowania ich poziomów do realnych kosztów tego systemu. Wzrost spowodowany jest m.in. corocznym wzrostem cen za odbiór odpadów. Szczególnie duży wzrost nastąpił w roku 2020 w stosunku do roku 2019 – średnia cena za odbiór i zagospodarowanie 1 Mg odpadów wzrosła o ponad 40%! Poza tym z roku na rok rośnie ilość wytwarzanych przez mieszkańców odpadów. Na terenie gmin z naszego Związku wzrosła ilość odpadów zbieranych selektywnie (w szczególności odpadów BIO), które w odbiorze i zagospodarowaniu są coraz droższe.

Nie bez znaczenia dla wysokości kosztów odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych pozostaje element monopolizacji rynku. Instalacji komunalnych jest niewiele, są to przedsiębiorstwa nastawione głównie na zysk, w związku z czym konkurencja pomiędzy nimi praktycznie nie istnieje. Efektem są wyższe ceny obciążające mieszkańców. Brak prawidłowej konkurencji rynkowej obserwujemy także wśród firm, które oferują odbiór odpadów.

Po drugie – skokowo rośnie tzw. opłata marszałkowska, czyli opłata za korzystanie ze środowiska, która ustanawiana jest w drodze rozporządzenia Rady Ministrów i ogłaszana przez ministra środowiska. Dość powiedzieć, że od 2013 do 2020 wzrosła ona o 133,95%.

Po trzecie – wzrasta liczba frakcji odpadów segregowanych, które Związek musi odbierać od mieszkańców, bo tak stanowi polskie prawo. Przy jednoczesnym załamaniu rynku surowców wtórnych obserwujemy brak popytu na surowce po zamknięciu rynków azjatyckich, co sprawia, że surowiec wtórny nie jest już cenny, stał się tylko kosztowny w zagospodarowaniu. W 2013 roku Związek płacił za odbiór i zagospodarowanie 1 tony odpadów segregowanych firmie odbierającej średnio 200 zł brutto, a w 2020 średnia stawka za 1 tonę odpadów segregowanych wynosiła już ponad 1000 zł!

Po czwarte – rosną nakłady finansowe firm zajmujących się gospodarką odpadami, bowiem muszą one spełniać kolejne wymogi przepisów prawnych. Wzrost kosztów w firmie jest automatycznie przenoszony na koszty ponoszone przez odbiorców usług, czyli np. Związek Międzygminny EKO SIÓDEMKA.

Czynników wpływających pośrednio i bezpośrednio na wzrost cen za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych, a co za tym idzie – na wzrost opłaty uiszczanej przez mieszkańców, jest więcej. Wszystkie one sprawiają, ze utrzymanie stawek opłat na dotychczasowym poziomie nie jest możliwe.

Związek nie ma niestety wpływu na stanowione w Polsce przepisy prawa, jak również na stanowienie prawa na szczeblu unijnym, ale wciąż czynimy starania i poszukujemy możliwości, aby mieć realny wpływ na kształtowanie się kosztów systemu gospodarowania odpadami komunalnymi.

(EKO SIÓDEMKA)