100 lat od zwycięskiego powstania

2020-01-21

Strona Główna
/
Aktualności
/
Historia
/
100 lat od zwycięskiego...

W piątek, 17 stycznia, odbyły się uroczystości z okazji 100-lecia powrotu Zdun do Macierzy. Była to również okazja do podsumowania obchodów setnej rocznicy powstania wielkopolskiego w powiecie krotoszyńskim.

Uroczystości rozpoczęły się od Mszy świętej w Kościele Parafialnym pw. Jana Chrzciciela w Zdunach z towarzyszeniem chóru Harmonia, w intencji poległych powstańców i ich rodzin. Potem wszystkie przybyłe delegacje złożyły wiązanki kwiatów przy pomniku i mogile Powstańców Wielkopolskich i pomniku Ofiar II Wojny Światowej i Komunizmu.

W sali bankietowej Hotelu Restauracji Wawrzyniak zorganizowano wieczornicę poświęconą powstaniu wielkopolskiemu w powiecie krotoszyńskim. Rys historyczny przedstawił Piotr Mikołajczyk – dyrektor Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka w Krotoszynie. Z kolei przedstawiciele Koźmina Wlkp., Kobylina, Rozdrażewa, Sulmierzyc i Zdun zrelacjonowali przebieg obchodów 100-lecia wybuchu powstania wielkopolskiego w poszczególnych gminach. Zwieńczeniem uroczystości był koncert Zdunowskiego Zespołu Kameralnego Akcent.

Na terenie gminy Zduny znajdował się południowy odcinek frontu powstania wielkopolskiego. Miasto zostało wyzwolone 3 stycznia 1919 roku przez kompanię z Jarocina. W nocy z 29 na 30 stycznia 1919 siły niemieckie rozpoczęły akcję zaczepną pod Zdunami. Właśnie tam, dokładnie 1 lutego, podczas patrolu zginął kpr. Franciszek Sowiński. Był to pierwszy poległy powstaniec krotoszyński.

Walki o Krotoszyn nasiliły się w okresie od 6 do 21 lutego 1919. 6 lutego Niemcy opanowali Zduny. Miasta broniła kompania z Rozdrażewa. Podczas tej potyczki zginęło 17 powstańców z Rozdrażewa i mieszkaniec Zdun, członek miejscowej Straży Ludowej – Stanisław Masłowski.

Powstańcy w dniach 7 i 9 lutego próbowali przeprowadzić akcję odbicia Zdun, niestety bezskutecznie. Najbardziej krwawe i ciężkie starcia na froncie nasiliły się 16 lutego, kiedy Niemcy, wspierani przez pociąg pancerny, podjęli nieudaną próbę zdobycia Krotoszyna. W tym dniu bohaterstwem zasłynął powstaniec Ludwik Zieleziński, który wysadził w powietrze tor pomiędzy budką kolejową w Perzycach a Zdunami. Natomiast od 18 do 21 lutego powstańcy bohatersko bronili Borownicy. Zginęło kilkunastu polskich żołnierzy. Niemcy zgromadzili w tym miejscu sporo sprzętu, w tym pociski gazowe, artyleryjskie oraz miotacze min.

21 lutego nastąpiło zawieszenie broni. Wiązało się to z podpisanym 16 lutego w Trewirze układem o przedłużeniu rozejmu między Ententą a Niemcami, obejmującym również front w Wielkopolsce.

MICHAŁ KOBUSZYŃSKI