Symulator to urządzenie do odtwarzania warunków rzeczywistych w celu szkolenia i treningu pilotów, astronautów, kierowców samochodów, czołgistów, strzelców, operatorów radarowych i innych. Osoby działające w branży szkoleniowej, a ściślej mówiąc – prowadzące ośrodki szkolenia (tzw. OS-y), szkolące kierowców zawodowych znają pojęcie symulatora jako urządzenia wykorzystywanego do realizacji zajęć w warunkach specjalnych podczas prowadzenia kursu kwalifikacji wstępnej.

W trakcie kursu kwalifikacji wstępnej lub wstępnej przyspieszonej każda osoba szkolona realizuje program zajęć teoretycznych, jak również praktycznych. Szkolenie praktyczne podzielone jest na dwie części – jazdę samochodem ciężarowym lub autobusem w ruchu drogowym oraz jazdę w warunkach specjalnych. Druga część może być prowadzona w ośrodkach doskonalenia techniki jazdy (ODTJ), potocznie nazywanych płytą poślizgową, lub z wykorzystaniem urządzenia do symulowania jazdy, spełniającego warunki ustawy z dnia 6 września 2001 r. o Transporcie Drogowym, nazywanego symulatorem.

Jak to bywa w sytuacji, kiedy dopuszcza się wybór pomiędzy dwoma wariantami, zawsze pojawiają się zwolennicy i przeciwnicy w/w możliwości. Idealnym rozwiązaniem byłoby połączenie obu rozwiązań, jednak ustawodawca daje możliwość wyboru OS-om, dlatego część przedsiębiorców wybiera zajęcia w ODTJ, a inni na symulatorze.

Na polskim rynku szkoleniowym działa kilka sztuk symulatora spełniającego wymagania ustawodawcze. Jednym z takich urządzeń jest symulator Jazdy Samochodu Ciężarowego i Autobusu typu Progress, wyprodukowany przez firmę Autocomp Management sp. z o.o. (ACM) dla ODZ Paterek z Koźmina Wielkopolskiego.

Symulator jazdy umożliwia bliskie rzeczywistości symulowanie jazdy ciężarówką i autobusem. Wyposażenie kabiny składa się z oryginalnych komponentów pojazdu, jednak silnik i elementy napędowe zostały usunięte.

Znajdujące się w kabinie pojazdu oryginalne wskaźniki i elementy obsługi, konieczne do działania symulatora, są w pełni sprawne i odpowiadają standardowemu wyposażeniu samochodu ciężarowego.

By uzyskać realne wrażenie dynamicznej jazdy, kabina pojazdu została zamontowana na ruchomej platformie, która symuluje ruch kabiny podczas jazdy. Przez odpowiednie nagłośnienie do kierowcy docierają odgłosy jazdy i specjalne efekty dźwiękowe.

By osiągnąć wrażenie realnej jazdy, w kabinie kierowcy zainstalowano system projekcji, oparty na wielkoformatowych monitorach LCD wysokiej rozdzielczości 4K. Istnieje możliwość symulacji jazdy w dzień czy nocą, jak również zmiany warunków pogodowych, które realnie wzmacniają wrażenie jazdy.

Stanowisko pracy operatora (instruktora) znajduje się w pomieszczeniu operatora, skąd może on sterować symulacją i ją kontrolować. Zintegrowany system video umożliwia operatorowi obserwację kierowcy w kabinie pojazdu oraz pomieszczenia symulatora. Między kabiną pojazdu a stanowiskiem operatora istnieje ciągła komunikacja.

Osoba zajmująca stanowisko operatora to instruktor techniki jazdy. To on dobiera symulację odpowiednio do programu szkolenia lub według zamówienia klienta.

Jedną z wielu zalet symulatora jest możliwość wielokrotnego powtarzania ćwiczenia bez konieczności ponoszenia kosztów np. naprawy samochodu, nie wspominając o kosztach społecznych wypadków drogowych. Każda osoba szkolona może nieograniczoną liczbę razy sprawdzać swój czas reakcji w sytuacji zagrożenia, „rozbijać się” czy próbować pokonać niebezpieczny zakręt na wąskiej górskiej drodze podczas opadów deszczu czy śniegu.

Instruktor za pośrednictwem kamer ma możliwość podglądu, na którym obserwuje osobę szkoloną i na bieżąco może korygować postawę kursanta, od właściwego zajęcia miejsca kierowcy, poprzez odpowiednie ułożenie rąk, aż po samopoczucie kursanta. W każdym momencie można przerwać symulację. Dodatkowym atutem tego rodzaju urządzenia jest możliwość wyboru konfiguracji pojazdu szkoleniowego, co oznacza, że jedna osoba podczas szkolenia może ćwiczyć jazdę samochodem ciężarowym, jak również ciągnikiem siodłowym z naczepą, cysterną itp., uwzględniając różne sposoby rozłożenia ładunku. Symulator można również skonfigurować jako autobus.

Po zakończeniu zadania można wydrukować raport z przebiegu zajęć w celu analizy czasów reakcji, drogi hamowania czy spalania. Rozbudowany i wygodny w obsłudze edytor ćwiczeń oraz duża elastyczność w konfigurowaniu scenariuszy powodują, że każdy może zgłosić się na takie szkolenie i sprawdzić swoje umiejętności, jak również określić predyspozycje do kierowania pojazdami w zakresie kat. C, CE lub D, niezależnie od wieku, płci czy posiadanych już uprawnień do kierowania pojazdami.

ODZ Paterek współpracuje z producentem symulatora w zakresie dalszego udoskonalania jego funkcjonalności. Wzajemna wymiana doświadczeń pomiędzy inżynierami, którzy stworzyli urządzenie, a instruktorami prowadzącymi szkolenia owocuje wprowadzaniem nowych wersji oprogramowania tak, aby zajęcia były atrakcyjniejsze i umożliwiały jeszcze więcej różnego rodzaju symulacji, które kierowcy mogą spotkać w rzeczywistości.

W miarę, jak rośnie popularność symulatorów, pojawiają się również nowi odbiorcy tego rodzaju usługi szkoleniowej. Coraz częściej szkolenia z wykorzystaniem symulatora zamawiają właściciele firm transportowych, służby mundurowe, np. Państwowa Straż Pożarna, jak również organizatorzy eventów i różnego rodzaju imprez plenerowych. Przyświecają im różne cele, w zależności od potrzeby. Dla jednych jest to chęć zwiększenia świadomości zagrożeń wynikających z wykonywania zawodu kierowcy, dla innych względy ekonomiczne, np. zaprezentowanie pracownikom, w jaki sposób prawidłowo korzystać z wyposażenia i nowych technologii służących optymalizacji zużycia paliwa itp.

Niemniej jednak niezależnie od celu, dla którego ktoś trafia na tego rodzaju szkolenie, jest to niepowtarzalna okazja, aby sprawdzić się w nowej sytuacji i z bliska zobaczyć rozwój dostępnych, wysoko rozwiniętych technologii, wykorzystywanych w procesie szkoleniowym, które do tej pory widzieliśmy tylko na filmach.

(RED)